Bouwen voor de gewone man/vrouw
In de gemeente Bloemendaal is altijd interesse geweest om woningen te bouwen. Niet alleen voor de ‘elite’, maar ook voor de gewone man/vrouw. Dat dateert al vanaf de Woningwet in 1901. De oudste woningbouwvereniging in Bloemendaal is de Christelijke Nationale Werkmansbond, afdeling Bloemendaal. In 1905 bouwde die 18 woningen aan de Boslaan. In navolging daarvan zijn er nog 11 andere woningbouwvereniging opgericht. Bijzonder is de ontwikkeling geweest van het complex Tuindorp in het Ramplaankwartier in 1917 door de toenmalige woningbouwvereniging Bloemendaal. Het was de tijd waarin de gemeente Bloemendaal en de totale gemeenteraad zich verantwoordelijk voelde voor de bouw van woningen voor arbeiders en employees.
Betrokkenheid van raadsleden en wethouders
Kenmerkend voor Tuindorp en ook voor latere volkshuisvestingprojecten was de directe betrokkenheid van raadsleden en wethouders van diverse politieke partijen. Niet alleen als raadslid, maar ook als initiatienemer of bestuurslid. Dat mis ik nu als ik in het Haarlems Dagblad van 6 juli 2019 lees dat een meerderheid van gemeenteraad het college niet wil volgen om een extra subsidie te geven om de te bouwen 21 sociale huurwoningen in Vogelenzang levensloopbestendig te maken. Dat zou vroeger niet zo gemotiveerd worden. Daarom een korte terugblik.
Fonds sociale woningbouw
De geschiedenis van het fonds sociale woningbouw gaat terug tot de begrotingsvergadering van november 1979. Het idee is afkomstig van mevrouw Sanny Reestman, lid van D66 en fractievoorzitter van Progressief Bloemendaal. Zij stelde voor een fonds voor sociale huisvesting in het leven te roepen. De gemeente zou daarin een gedeelte van haar reserves moeten storten om de aankoop van grond en panden te kunnen bekostigen. PvdA fractievoorzitter de Korte ondersteunde haar voorstel. Hij noemde de noodzaak om bouwgrond te kopen en grote panden, die gesplits konden worden voor de bouw van sociale appartementen. (Haarlems Dagblad, 29 november 1979). De effectuering van het voorstel gebeurde op 17 april 1980. Daarmee hing samen de discussie over het plan om de aangekochte villa Buytentwist in Overveen te verbouwen tot 12 HAT woningen (Huishoudens Alleenstaanden en Tweepersoonshuisvesting). Dat is ook gebeurd, later gevolg door een veelheid van andere sociale projecten.
Vereveningsfonds
Het vereveningsfonds is in de Huisvestingsvisie van Bloemendaal geïntroduceerd als mogelijkheid om particuliere bouwers te laten betalen als zij geen sociale huurwoningen willen bouwen zoals in ieder (groter) bouwplan door de gemeente wordt verlangd. Met deze inkomsten zou de reserve sociale woningbouw dan gevoed kunnen worden. Los van het principiële bezwaar, kan worden getwijfeld aan het nut daarvan. Theoretisch wordt de reserve sociale woningbouw dan wel gevoed, maar zijn de mogelijkheden beperkter geworden voor de corporaties om nog sociale woningen te kunnen bouwen. De koppeling is immers alleen interessant bij een ruime bouwmarkt en die ontbreekt in Bloemendaal. Een aanvullende voeding van het vereveningsfonds vanuit de algemene middelen/ reserves is gezien de historie van de sociale woningbouw in de gemeente Bloemendaal dan ook logisch.
Duurzaamheid en energieneutraliteit
Het gaat daarbij om de sociale huisvesting in al zijn facetten. Het betreft aankoop van panden en grond, nieuwbouw, renovatie en vernieuwbouw van sociale huurwoningen, maar ook om de vraag of de sociale huisvesting in deze tijd van klimaatbeleid voldoet aan de eisen van duurzaamheid en energieneutraliteit. Je bouwt nu geen woningen meer zonder te voldoen aan toekomstige klimaateisen. Het is kort geleden door de gemeenteraad zelfs vastgesteld in de Woonvisie Bloemendaal 2018. Maar het moet wel betaald worden. Door wie? In de lijn van het verleden is het een zaak van woningbouwcorporatie en gemeente samen. Dat is eerder gebeurd bij het complex op de Deken Zondaglaan/Teylingerweg in Vogelenzang. De verwarming van het complex vindt plaats via een warmte-koude systeem met behulp van grondwater. Voor dat voor die tijd innovatieve systeem is toen een extra subsidie door de gemeente Bloemendaal beschikbaar gesteld. Dat was op initiatief van wethouder Annemieke Schep van D66. Waarom is dan nu voor een soortgelijke vraag van Brederode Wonen voor het plan van 21 woningen aan de Vogelenzangseweg in Vogelenzang door een meerderheid van de gemeenteraad de subsidie geweigerd?
Politieke motivatie in de Bloemendaalse raad
Bij een aantal politieke partijen in de huidige gemeenteraad van Bloemendaal bestaat niet meer de notie dat moderne volkshuisvesting voor een gemeenschap een noodzaak is. Dat was vroeger anders. Ik denk dan met enige weemoed terug aan de opstelling van D66 en het CDA. Ook de koppeling van het huidige kabinetsbeleid van VVD, CDA en D66 over klimaatbeheersing aan energieneutraliteit van woningen is kennelijk aan de plaatselijke VVD, D66 en CDA voorbij gegaan. De plaatselijke partij VDB ziet helemaal geen noodzaak om je druk te maken over sociale woningbouw in Bloemendaal en energieneutraliteit; dat zoekt de woningbouwcorporatie Brederode zelf maar uit! Terwijl de gemeente Haarlem de ambitie heeft om al in 2030 totaal gasloos te zijn, blijft de meerderheid van de Bloemendaalse gemeenteraad steken in een financiele angst voor de toekomst van het vereveningsfonds en in een formalistische houding jegens Brederode Wonen. Nota bene ondanks een positief voorstel van hun eigen college van B en W. Wat dat betreft kunnen de coalitiepartijen nog wat leren van het gevoel voor het partnerschap van hun eigen college met Brederode Wonen.
Al met al een buitengewoon teleurstellende besluitvorming over de mogelijkheid van de gemeente Bloemendaal om een energieneutraal woningbouwproject te kunnen realiseren als aanzet voor een toekomstig gemeentelijk klimaat- en energiebeleid.
Piet van der Ham
9 juli 2019
